දශක ගණනාවක සිටම ශ්‍රී ලංකාව විදේශ ණය ලබා ගැනීම නිසා මේ වන විට රට ඉසිලිය නොහැකි ණය කන්දකට යට වී තිබේ. බලයට පැමිණෙන සෑම රජයක්ම රට ණයවීම පිළිබඳව පෙර පැවැති රජයට චෝදනා එල්ල කිරීම සිරිත වී ඇත.

NPP/JVP නායක අනුර කුමාර දිසානායක විශ්‍රාමික හමුදා නිලධාරීන්ට දේශපාලනය කිරීමේ අයිතිය වෙණුවෙන් පාර්ලිමේන්තුවේදී දීර්ඝ කතාවක් කිරීමට යෙදුණා.

ශ්‍රි ලංකාවේ බෞද්ධ ඉතිහාසය තුල ඇඹූ සුවිශිෂ්ටතම ශෛලමය ප්‍රතිමාවට මෙසේ සිවුරු පොරවන්නට යෑම එම ශිල්පියාටත් ප්‍රතිමාවටත් කළ නිගරුවකි.

සිංහල මිනිස්සු එකතු කරන්න පුළුවන් බුද්ධ ශාසනයේ චිරස්ථිතිය කියන අරමුණ වටේ. සමාජ - ආර්ථික කටයුතුවලට වගේ ම යුද්ධයක්, ආක්‍රමණයක් ඇතිවෙච්ච වෙලාවටත් මිනිස්සු එකතු කරන්න වෙනවා. ඉතිහාසය පුරා ම අපි බුද්ධ ශාසනයේ චිරස්ථිතිය කියන අරමුණ වටේ අපේ මිනිස්සුන්ව එකතු කරලා තියෙනවා. අපේ මිනිස්සු ඒ අරමුණ වටේ එකතුවෙලා තියෙනවා.

සජිත් ප්‍රේමදාස ලන්ඩන් විශ්වවද්‍යාලයේ වෙන්ඩ උපාධිධාරියෙක්. ඔහු උපාධිධාරියෙක් වුණත් එතරම් ප්‍රශ්නයක් නැහැ, පශ්චාත් උපාධිධාරියෙක් වුණත් ප්‍රශ්නයක් නැහැ. උපාධිධාරියකු යනු බුද්ධිමතකු නො වෙයි. බුද්ධිමතා යන්නෙන් අලුත් දැනුමක් ප්‍රවාදයක් සංකල්පයක් සංස්කරණය කළ අයකු අර්ථදැක්වුවොත් ලංකාවේ බුද්ධිමතුන් නැහැ. සජිත් ප්‍රේමදාස තමන් බය නැති බව කියනවා. එහෙත් රෝහිත අබේවර්ධන සජිත්ගේ නිර්භීත කම පාර්ලිමේන්තුවේ දී හෙළිදරවු කළා.

පුද්ගලික ඉඩම් අයිතිය පිළිබඳ සංකල්පය බටහිර න්‍යායවාදීන් විසින් යටත් විජිතකරණයෙන් පසුව නිර්මාණය කරන ලදී. කිසිවකුට අයත් නොවූ භුමිය, හදිසියේම තෝරාගත් පුද්ගලයන් අතළොස්සකට ලබා දුන් අතර යටත් විජිත වකවානුවෙන් පසුව තේරී පත් වූ රජයන් භූමියේ භාරකරුවන් බවට පත් විය.

එවකට ලංකාවේ තිබූ විශාලම ආයෝජනය මෙන්ම විශාලම රසායනික යන්ත්‍රාගාරයද මෙය බව සඳහන් වේ. එවකට මෙම කර්මාන්තය පිළිබඳ කීර්තිමත් ජාත්‍යන්තර ආයතනයක්වූ කෙලොග් ඕවසීස් කෝපරේෂන් නම් වූ සුදු ජාතික සමාගම, යන්ත්‍රාගාර ඉදිකිරීම් සිදුකර යූරියා නිෂ්පාදනය ආරම්භ කළ අතර, ඉන්දියාවේ මදුරාසි පොහොර සමාගම විසින් ඇසුරුම් හා මෙහෙයුම් කටයුතු සිදුකරන ලදී.

වස් කාලය එළඹී තිබේ. ඇසළ පොහො­යෙන් පසුදා වස් සමා­දන් වීමෙන් අන­තු­රුව හාර­ම­සක් ගෙවා වස් පවා­ර­ණය කෙරෙන්නේ වප් පොහෝදා ය. ඉන් පසු එළ­ඹෙන වප් ( ඔක්තො­ම්බර්) පොහොය දින සිට ඉල් ( නොවැ­ම්බර්) පොහොය දින දක්වා කාලය චීවර මාසය සේ සැලකේ. බුදු­ද­හමේ දැක්වෙන අට මහා පින්ක­ම්ව­ලින් එකක් වන කඨින චීවර පූජාව යෙදෙන්නේ චීවර මාසයේ ය. මේ වන­විට සැදැ­හැ­තියෝ කඨින පින්කම් සැල­සුම් කර­මින් සිටිති. මෙහි දැක්වෙන්නේ නූතන කඨීන පින්කම් සම්බන්ධ ව රත්ම­ලානේ ධර්ම පර්යේ­ෂ­ණා­ලයේ අධ්‍යක්ෂ හෑගොඩ විපස්සී හිමි­යන් සමග සිළු­මිණ කළ සංවා­ද­යකි.

1988 - 1989 යුගයේ මෙරට ඉස්මතු වූ සන්නද්ධ අරගලය, ඊට බලපෑ හේතු සහ සමාජ පසුබිම පිළිබඳ මූලික කරුණු මැදහත්ව විමසා බැලීම මේ ලිපි මාලාවේ අරමුණ වේ. එම අරගලය තුළ කෙබඳු ආකාරයේ වැරදි අඩුපාඩු සීමාකම් පැවතියද අප එය අවබෝධ කොට ගත යුත්තේ ලංකාව නමැති ජාතික රාජ්‍යයේ ස්වාධීන පැවැත්ම, රටේ ඒකීයභාවය වෙනුවෙන් බෙදුම්වාදී, ජාතිවාදී විදෙස් න්‍යාය පත්‍රයන්ට එරෙහිව දියත් වූ දේශප්‍රේමී ජාතිකවාදී අභිලාෂයන් සහිත සටනක් වශයෙනි. ඒ මූලික අවබෝධයට යටත්ව එදා පැවති සමාජ දේශපාලන පසුබිම ඔස්සේ එම අරගලය මැදහත්ව හා විචාරශීලීව අවබෝධ කරගැනීම රටේ වර්තමාන සමාජ දේශපාලන අභියෝගයන් ජයගැනීම සඳහාද වැදගත් ප්‍රවේශයක් බව අපි විශ්වාස කරමු.