(සත්‍ය කතාවක් ඇසුරෙන්. සියලුම නම් ගම් මනංකල්පිත වෙයි.)

මගේ නම චතුරිකා, මට ඉන්නේ පුංචි පුතාලා දෙන්නෙක්. මගේ මහත්තයා වෘත්තීයෙන් ව්‍යාපාරිකයෙක් . ලොකු පුතා සෙහස් එයා දැන් තුන වසරේ ඉගෙන ගන්නවා. 

මගේ කතාවේ කතා නායකයා වෙන්නේ මගේ චූටි පුතා ,එයාගේ නම දහම්. එයාගේ වයස  තවම අවුරුදු හතරයි. මගේ ලොකු පුතත් එක්ක බලද්දි එයාගේ ක්‍රියාකාරකම් පුංචි කාලෙ ඉඳන් ම පොඩ්ඩක් අඩුයි. ඒවගේම එයා ලොකු පුතා වගේ නෙමෙයි අපිත් එක්කවත් වැඩිය කතා කරන්නේ නැහැ. එයා පැත්තකට වෙලා තනියම තමයි සෙල්ලම් කරන්න හදන්නේ. මම අපේ අම්මටත්, මගේ මහත්තයටත් මේ ගැන නිතරම කිව්වම දෙන්නම කිව්වෙ කාලයත් එක්ක ඕක හරියයි කියලා. අවුරුද්දකට කලින් පුතාව අපි පෙරපාසලට දැම්මා. එක දවසක් පෙර පාසලේ දෙමාපිය රැස්වීම තිබ්බා. එතනදි පන්තිය භාර ගුරුතුමිය පැත්තකට කතා කරලා පුතා ගැන මෙන්න මේ විදිහට තමයි කිව්වේ “පුතා චුට්ටක් වැඩ කරන්න හොරයි. අනිත් අය වගේ නෙමෙයි පැත්තකට වෙලා ඉන්න තමයි හදන්නේ. කතා කරන එකත් අඩුයි නේද? මුහුණ බලල උත්තර දෙන්නෙත් නැහැ . ගෙදර මොනවා හරි ප්‍රශ්න තියෙනවද?  ඇයි දරුව මේ විදිහට හැසිරෙන්නෙ?” එතකොට මම කිව්වේ” ඇත්තටම ගෙදර මුකුත් ප්‍රශ්නයක් නෑ ටීචර් ,අපි එයාට ගොඩක් ආදරෙන් සලකනවා පුංචි කාලෙ ඉඳන්ම ඔය විදිහ තමයි ඉතින්”, මුකුත් ප්‍රශ්නයක් නැත්නම් වෛද්‍යවරයෙක් ළඟටවත් ගිහිල්ල හම්බ වුනොත් හොඳ නැද්ද කියල ටීචර් මට යෝජනා කළා. ඊට පස්සේ මම ගෙදර ඇවිල්ලා මහත්තයාටත් මගේ අම්මටත් මේ ගැන කිව්වහම ,දෙන්නම ආපහු කිව්වේ ඕක කාලයත් එක්ක හරියයි ඔයා බයවෙන්න එපා කියලා . ඔය විදිහට මාස තුනක් විතර කාලය ගතවෙලා ගියා.පුතාගෙ ගති ලක්ෂණ වෙනස් වුණේ නැහැ. එයා තාමත් පැත්තකට වෙලා එයා තනියම සෙල්ලම් කරන්න හදන්නේ. අයියත් එක්ක එකතුත් නැහැ. ගෙදරට ළමයි ආවට පස්සේ ඒගොල්ලොත් එක්ක එකතු වෙලා සෙල්ලම් කරන්නෙත් නැහැ. වැඩි කතාවකුත් නැහැ. ක්‍රියාකාරකම් එහෙමත් ගොඩක් අඩුයි. තාමත් වචන 10-15කට වඩා කතා කරන්නෙ නැහැ. 

මේ විදිහට කාලයක් ගත වෙද්දී මගේ මහත්තයගෙ නංගී ඔස්ට්‍රේලියාවෙ ඉඳන්  ලංකාවට ආවා. ඒ ආපු වෙලාවේ අපේ ගෙදරත් ආවා දවස් කීපයකට නතර වෙන්න. මගේ චූටි පුතාව පුංචි කාලේ දැකලා තිබ්බට ලොකු කාලෙ නංගි දැකල තිබුණේ නැහැ .මොකද ඒ ගොල්ලෝ ලංකාවට ආවේ අවුරුදු තුනකට පස්සේ. නංගී ඔස්ට්‍රේලියාවෙදි වෘත්තියෙන් ගුරුවරියක් විදිහට වැඩ කරනවා. නංගි මට කිව්වා චූටි පුතාගේ පොඩි පොඩි වෙනස්කම් වගයක් තියෙනවා අපි ඩොක්ටර් කෙනෙකුට පෙන්න ගමු නේද කියලා. නංගිට මේ  වගේම දරුවෝ හම්බවෙලා තියනවා කියලා කිව්වා ඕස්ට්‍රේලියාවේදී. මම කිව්වා නංගිට මහත්තයට චුට්ටක් තේරුම් කරල දෙන්න කියලා. නංගි මහත්තයට කතා කළාට පස්සේ එයත් කැමති වුණා ඩොක්ටර් කෙනෙක් ගාවට යන්න. ඉතිං අපි ළඟම තිබුණු ළමා රෝග සායනයට ගියා අපේ පුංචි පුතත් එක්කම.

ඒ වෙලාවේ අපිව විශේෂඥ ළමා රෝග වෛද්‍යතුමිය වෙත යොමු කළා. විශේෂඥ වෛද්‍යතුමිය අපේ පුංචි පුතාව පරික්ෂා කරනු ලැබුවා.

ඊට පස්සේ විශේෂඥ වෛද්‍යතුමිය අපිට ගොඩක් දේවල් පැහැදිලි කරල දුන්නා මගේ පුංචි පුතාට ඇත්තටම තියෙන්නේ ඔටිසම් කියන තත්ත්වය. මේක ලෙඩක් නෙවෙයිලු. දරුවන්ගේ ස්නායු සංවර්ධනයේ ඇතිවන වෙනස්කම් නිසාවෙන් ඇතිවෙන තත්වයක් කියලා තමයි කිව්වෙ. ගොඩක් වෙලාවට මේ වගේ දරුවෝ සමාජ සම්බන්ධතා සහ සමාජ සන්නිවේදනයේ ගැටලු තියෙනවා කියලා කිව්වා. විශේෂයෙන් ඒගොල්ලන්ගේ ඇස් දෙක දිහා බැලීමේ අඩුවක් තියෙනවා කියලා  කිව්වා. හරියට මගේ පුංචි පුතාගේ තිබ්බා වගේ තමයි. සාමූහික ක්‍රියාවන් කිරීමේ හැකියාව අඩුවක් තියෙනවා කියලත් කිව්වා. පුංචි පුතාටත් ඒ දේ එහෙමම තිබ්බා. සාමාන්‍යයෙන් දරුවන්ට මුහුණෙ හැඟීම්වලින් අදහසක් ප්‍රකාශ කිරීමේ හැකියාව තියෙනවා, එයාල සතුටු වුණහම එයාල දුක් උනහම ඒ දෙකම අපිට දැනගන්න පුළුවන් වෙනවා. ඒත් අපේ පුංචි පුතාට එහෙම හැකියාව තිබුණේ නැහැ තිබ්බත් ගොඩක් අඩුයි වගේ තමයි මට හිතුණේ. .වෛද්‍යතුමිය කිව්වා ගොඩක් දරුවන්ට භාෂාව කතා කිරීමේ ප්‍රමාදයක් තියෙන්න පුළුවන් කියලා. එතුමිය කියපු විදිහට සාමාන්‍යයෙන් අවුරුද්දක් විතර යනකොට දරුවෙක් වචන තුනක් විතර කතා කරනවලු. 

 අවුරුදු දෙකක් යද්දි වචන 25ක් විතර ඒගොල්ලෝ දැනගන්නවලු. ඒ වගේම තමයි අවුරුදු තුනක් විතර ගියාට පස්සේ  වචන දෙසිය පනහක් විතර වචන ප්‍රමාණයක් ඒගොල්ලෝ දන්නවලු. සමහර වෙලාවට මගේ පුංචි පුතා එයාගෙ භාෂාවකින් කතා කරන්න හැදුවට ඒක අපිට තේරුනෙත් නෑ. ඔටිසම් තියෙන දරුවෝ තුනෙන් දෙකකටම ඉතාමත් හොඳ බුද්ධිමටමක් තියෙනවා කිව්වා. ඇත්තටම  පුංචි පුතාටත් හොඳ බුද්ධිමට්ටමක් තිබුණා. ඒ නිසාමයි අපි මේ ගැන ගොඩක් හිතුවේ නැත්තෙත්. ඉතින් මේ හැම දේ ගැනම විශේෂඥ වෛද්‍යතුමිය ඉතා පැහැදිලිවම අපිට කියලා දුන්නා. ඇත්තටම දරුවාට බොන්න මුකුත් බෙහෙත් දුන්නේ නැහැ. ප්‍රතිකාර ක්‍රම විදිහට විශේෂඥ වෛද්‍යතුමිය අපට පැවසුවේ චිකිත්සක සහ චර්යාමය ප්‍රතිකර්ම තියෙනවා කියලා. ඒ දේවල් කරන්න ඕන අපි ඔක්කොම එකතුවෙලා ගෙදර කරන එදිනෙදා ක්‍රියාකාරකම් වලදී සෙල්ලම් විදියට තමයි. ඒ දේ කරන හැටි ඉගෙන ගන්න අපිව චිකිත්සක සහ චර්යාමය ප්‍රතිකාර ක්‍රම සඳහා යොමු කළා. දැන් අපි මාසෙකට දවස් දෙකක් ඒ සඳහා දරුවාව එක්කගෙන යනවා. අපි හැමෝම එකතුවෙලා ගෙදරදිත් පුතා එක්ක සෙල්ලම් විදියට ඒ ක්‍රියාකාරකම් කරනවා. සායනයේ ඉන්න වෛද්‍යවරු සහ කාර්ය මණ්ඩලය ගොඩක් ආදරෙන්  දරුවට සලකනවා. අපිට සායනයේ දී කියලා දුන්න ක්‍රියාකාරකම් ටික අපි පෙර පාසැල් ගුරුතුමියටත් කියලා දුන්නා.ගුරුතුමියත් දැන් දරුවාට පෙර පාසලේ දී ඒ ක්‍රියාකාරකම් ටික කරවනවා. දැන් ප්‍රතිකාර වලට ගිහිල්ලා මාස හයක් විතර වෙනවා ඇත්තටම හිටියට වඩා දැන් දරුව ගොඩක් හොඳයි.

 ටික ටික දැන් දරුවාගේ ක්‍රියාකාරකම්වල ලොකු වෙනසක් තියෙනවා. මම තාමත් දුක් වෙනවා මුලදීම මේ තත්ත්වය හඳුනාගෙන නිසි වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර වෙත යොමු නොවීම ගැන.විශේෂඥ වෛද්‍යතුමියත් කිව්වේ පුළුවන් තරම් අඩු වයසින් මේ තත්ත්වය හඳුනාගෙන වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර වලට යොමු කළහොත් දරුවාගේ ප්‍රතිකාරවලින් ලොකු වෙනස්කමක් කරන්න ඒගොල්ලන්ට පුළුවන් කියලා.

ඉතින් ලෝක ඔටිසම් දැනුවත් කිරීමේ දිනය හැම අවුරුද්දෙම අප්‍රේල් දෙවෙනිදාට යෙදිලා තියෙනවා. ඒ වෙනුවෙන් මම ඔයාලට මගේ කතාව කිව්වේ තවත් දරුවෙකුට මේක උපකාරී වෙයි කියලා හිතලා. මට හිතෙන විදිහට අපි හැමෝම ඔටිසම් ගැන දැනුවත් වෙමු ,ඉක්මනින්ම හඳුනා ගනිමු, ඉක්මනින්ම නිසි වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර වෙත අපේ දරුවාව යොමු කරමු.