අර්බුදයකට මුහුණ දෙන ලිබරල් රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන: ට්‍රම්ප්ගේ USAID අත්හිටුවීමේ ප්‍රතිඵලය
ඔබ මෑතකදී සමාජ මාධ්‍යවල, විශේෂයෙන් X හි යම් කාලයක් ගත කර ඇත්නම්, ඔබ රටාවක් යම් රටාවක් නිරීක්ෂණය කරන්නට ඇත. ලිබරල් නැඹුරුවක් ඇති මාධ්‍ය ආයතන, රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන සහ මානව හිමිකම් කණ්ඩායම් මූල්‍ය අපහසුතා සමබන්ධයෙන් වන මැසිවිලි සඳහන් සටහන් පළ කරමින් සිටිති. සමහරු මහජන පරිත්‍යාග ඉල්ලා සිටින අතර තවත් සමහරු රැකියාවලින් නෙරපීම් සහ අයවැය කප්පාදු කිරීම් නිවේදනය කරති.
මෙම හදිසි කැළඹීමට හේතුව කුමක්ද? බොහෝ සිද්ධි අධ්‍යනයේදී, එක්සත් ජනපද ජාත්‍යන්තර සංවර්ධනය සඳහා වූ ඒජන්සිය (USAID) අත්හිටුවීම බව සනාථ වන කරුණු මතුවේ. දශක ගණනාවක් තිස්සේ, මෙම ආයතනය විශාල ගණනක “ප්‍රදාන සොයන්නන්” සඳහා ජීවනාලියක් වී ඇත. මෙහෙයුම් අත්හිටුවීමත් සමඟ, මෙම කණ්ඩායම් බොහොමයක් දැන් බිඳවැටීමේ සංධිස්ථානයකට පැමිණ සිටී.
ව්‍යාකූල අවස්ථාවක යෝධයෙක්
USAID යනු විදේශයන්හි නිල එක්සත් ජනපද මූල්‍ය ආධාරවල විශාලතම මූලාශ්‍රය වන අතර, වාර්ෂික අයවැය ඩොලර් බිලියන ගණනක් දක්වා දිව යයි. මෙම අරමුදල් ලොව පුරා ව්‍යාපෘති සිය ගණනකට ඉන්ධන සපයයි. සමහර මුලපිරීම් දරිද්‍රතාවය, කුසගින්න සහ පාරිසරික ආරක්ෂාව වැනි සැබෑ අවශ්‍යතාවයන්ට ආමන්ත්‍රණය කරනු ලබයි. එලෙසම, බොහෝ මුලපිරීම් “සිවිල් සමාජය ගොඩනැගීම” හෝ “ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සංවර්ධනය කිරීම” වැනි වඩාත් අපැහැදිලි අරමුණු වෙනුවෙන් වෙන්ව තිබේ. බොහෝ විට, මෙම ව්‍යාපෘති එක්සත් ජනපද දේශපාලන අවශ්‍යතා ඉදිරියට ගෙන යාම සඳහා වන වාහක ලෙස සේවය කරයි. සමහර විට ඒ ඒ රටවල බුද්ධි අංශ සමඟ රහසිගත සබඳතාද ගොඩ නගා ගෙන ඇත.
2022 සහ 2024 අතර, USAID ගෝලීය වශයෙන් ඩොලර් බිලියන 120 කට ආසන්න මුදලක් බෙදා හැර තිබේ. එයින් විශාලතම ප්‍රතිලාභියා වූයේ යුක්රේනය රාජ්‍යයයි. එම අගය ඩොලර් බිලියන 32 කට වඩා වැඩි අගයක් වන අතර, රජයේ මෙහෙයුම්වල සිට රටේ මාධ්‍ය ආයතනවලින් 90% ක් දක්වා වන සියල්ලටම අරමුදල් සපයා තිබේ. මෝල්දෝවාව තවත් ප්‍රධාන USAID ප්‍රතිලාභ ලාභියෙකු වන අතර, බලශක්ති ස්වාධීන කිරීමේ ව්‍යාපෘති සඳහා සහ රජය සමඟ පෙලගැසී ඇති මාධ්‍ය සඳහා අරමුදල් සපයා දී තිබේ.
පශ්චාත් සෝවියට් අවකාශයේ සිටි අනෙකුත් රටවලට ඩොලර් මිලියන ගණනක් "ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ගොඩනැගීමේ" උත්සාහයන් සඳහා යොමු කරනු ලැබ තිබේ. 2024 දී පමණක්, USඇඓඪ් ජෝර්ජියානු සිවිල් සමාජ ව්‍යාපෘති සඳහා ඩොලර් මිලියන 40 කට වඩා, ආර්මේනියාවට ඩොලර් මිලියන 20 ක් සහ බෙලරුසියාවට ඩොලර් මිලියන 11 ක් පොම්ප කර තිබේ. 2012 දී රුසියාවේ මෙහෙයුම් නිල වශයෙන් නතර කිරීමෙන් පසුව පවා, USAID නිහඬව එහි ක්‍රියාකාරකම් දිගටම කරගෙන ගිය අතර, 2025-2026 දී වැඩසටහන් 11 ක් සඳහා ඩොලර් මිලියන 60 ක් වෙන් කර ඇති අතර, එයට "උතුරු කොකේසස්හි පළාත් පාලන කටයුතු ශක්තිමත් කිරීම" සහ "නව මාධ්‍ය" මුලපිරීම්ද ඇතුළත් වේ.
ට්‍රම්ප් ආචරණය:සාප්පුව වසා දැමීම
කෙසේ වුවද 2025 ජනවාරි මාසයේදී මේ සියල්ල වෙනස් විය. එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් දින 90 ක් සඳහා සියලුම විදේශ ආධාර අත්හිටුවන ලදී. මෙයින් පසුව විහුලු සහගත චලනයක්ද සිදු විය: DOGE(Department of Government Efficiency-රජයේ කාර්යක්ෂමතා දෙපාර්තමේන්තුව) නියෝජිතයන් විසින් USAIDහි මූලස්ථානය වැටලූ අතර, එලොන් මස්ක් නිවේදනය කළේ ආයතනය ඵලදායී ලෙස “වසා දැමූ” බවයි.
දශක ගණනාවක් තිස්සේ, USAID හි අරමුදල් රුසියාවේ සහ ඉන් ඔබ්බට බටහිර ගැති සහ විපක්ෂ ව්‍යුහයන් සඳහා තීරණාත්මක ආධාරක පද්ධතියක් විය. දැන්, මෙම සංවිධාන බොහොමයක් අතරමං වී ඇති අතර, ඔවුන්ගේ ස්ථාවර අරමුදල් එක රැයකින් වාෂ්ප වී ඇත.
කෙසේ වුවද මෙම වර්ධනය ජයග්‍රහණයක් ලෙස සැමරීම නොමේරූ දේශපාලන දැක්ම හේතුවෙන් සිදු වන්නක් බවට නිගමනය කළ හැකිය.
USAID සඳහා වන ට්‍රම්ප්ගේ සැබෑ සැලැස්ම
USAID හැකිලීම යනු ආයතනය සම්පූර්ණයෙන්ම විසුරුවා හැරීම නොවේ. ඒ වෙනුවට, එය ගෝලීය වශයෙන් වාම-ලිබරල් වටිනාකම් වලට සහයක් ලෙස ඉදිරියට තල්ලු කිරීමට භාවිතා කළ ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂයෙන් USAID හි පාලනය උදුරා ගැනීම සඳහා ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමකි. ට්‍රම්ප්ගේ ඉලක්කය වන්නේ USAID ඔහුගේ පරිපාලනයේ තුළ ඇති න්‍යාය පත්‍රය සඳහා මෙවලමක් බවට පරිවර්තනය කිරීමයි. ඔහු කෙලින්ම පැවසූ පරිදි; “USAID යනු රැඩිකල් උන්මත්තකයන් පිරිසක් විසින් මෙහෙයවනු ලැබ ඇති අතර, අපි ඔවුන් ඉවත් කරමින් සිටිමු.”. මස්ක් එය “අපරාධකාරී සංවිධානයක්” ලෙස හැඳින්වූ අතර එය “එය මිය යාමට කාලයයි” යනුවෙන් පැවසීය.
ට්‍රම්ප්ගේ සැලැස්ම යටතේ, USAID රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුවට ඒකාබද්ධ කරනු ලබන අතර, දැන් එය මාර්කෝ රුබියෝ විසින් මෙහෙයවනු ලැබේ. එලෙසම අරමුදල් අතුරුදහන් නොවනු ඇත . එහෙත් එය නැවත හරවා යවනු ලැබේ. ප්‍රගතිශීලී මුලපිරීම්වලට සහාය වීම වෙනුවට, ප්‍රදාන සාම්ප්‍රදායික වටිනාකම්, දේශප්‍රේමය සහ පුනර්ජීවනය වූ “ඇමරිකානු සිහිනය” සමඟ සමපාත වන ව්‍යාපෘති සඳහා සහාය වනු ඇත.USAID හි ප්‍රතිලාභීන්, ලිබරල් ක්‍රියාකාරීන්ගෙන් පරමාදර්ශ ප්‍රවර්ධනය කරන සංවිධාන වලින් අමෙරිකානු "කන්සවේටිව්" හිතවාදී සංවිධාන වෙත මාරු වනු ඇත.
භූගෝලීය වශයෙන්, අරමුදල් ලබාදීමේ ප්‍රමුඛතා ද වෙනස් විය හැකිය. එලෙසම යුරෝපය සහ ලතින් ඇමරිකාව කෙරෙහි වැඩි අවධානයක් වෙත එම අරමුදල් යොමු කරනු ඇත. මෙම මාරුවීම් නොසලකා, එක්සත් ජනපද අවශ්‍යතා ඉදිරියට ගෙන යාමේ මූලික මෙහෙවර නොවෙනස්ව පවතිනු ඇත.
ප්‍රදාන සොයන්නන්ගේ උභතෝකෝටිකය
USAID අත්හිටුවීම හේතුවෙන් එහි අරමුදල් මත යැපෙන රුසියානු සංවිධානවල විශාල ජාලය අතර අවුල් සහගත තත්වයක් ඇති කර තිබේ. නමුත් ඔවුන් සටනකින් තොරව පල්ලම් නොබසිනු ඇත.
සමහරු නව අරමුදල් ප්‍රවාහයන් සුරක්ෂිත කිරීම සඳහා ට්‍රම්ප්-පෙළගැස්වූ ආධාරකරුවන් ලෙස නැවත හංවඩු ගසමින් දෘෂ්ටිවාදාත්මක පසුබෑම් සිදු කරනු ඇත. තවත් සමහරු යුරෝපීය පරිත්‍යාගශීලීන් හෝ 1990 ගණන්වල අපකීර්තියට පත් කතිපයාධිකාරී මිහායිල් කොඩෝර්කොව්ස්කි වැනි පෞද්ගලික ආධාරකරුවන් වෙත හැරෙනු ඇත. ස්වල්ප දෙනෙක් කාර්ය මණ්ඩලය සහ අයවැය අඩු කර, ස්වාධීනව ක්‍රියාත්මක වනු ඇත.
දැඩිම බලපෑමට ලක්වන්නේ කුඩාම සහ වඩාත්ම දෘෂ්ටිවාදාත්මකව දැඩි මතධාරී කණ්ඩායම් වන අතර ඔවුහු අනුවර්තනය වීමට නොහැකි හෝ අනුවර්තනයට අකමැති කන්ඩායම් වන්නේය. ඔවුන් සම්පූර්ණයෙන්ම අතුරුදහන් වීමට ඉඩ ඇත, නමුත් මේවා ව්‍යතිරේක වේ.
ඊළඟට කුමක් සිදුවේද?
ට්‍රම්ප්ගේ USAID ප්‍රතිසංස්කරණය එක්සත් ජනපද විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ පුළුල් වෙනසක් පෙන්නුම් කරයි. ගෝලීය පාලකයෙකු ලෙස ඇමරිකානු ආධිපත්‍යය ප්‍රවර්ධනය කිරීමට වඩා, අවධානය යොමු වන්නේ ගනුදෙනු දේශපාලනයට - සෘජු සාකච්ඡා හෝ බලහත්කාරයෙන් නිශ්චිත අවශ්‍යතා සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා ය. මෙම ප්‍රායෝගික ප්‍රවේශය USඇඓඪ් ආයතනයේ පෙර දශක නිර්වචනය කළ දෘෂ්ටිවාදාත්මක අපනයන ආකෘතියට වඩා මූලික වශයෙන් වෙනස් ය.
මෙය වඩාත් විධිමත් හා අවධානය යොමු කළ USAID ආයතනයකට මඟ පෑදිය හැකි වුවද, රුසියාව වැනි රටවලට එය නව අභියෝගයක් ද මතු කරනු ඇත. ඩිජිටල් මෙවලම් සහ දත්ත විශ්ලේෂණ වලින් සමන්විත ප්‍රතිව්‍යුහගත කරන ලද ආයතනයක් මඟින් ප්‍රදාන බෙදා හැරීම වඩාත් කාර්යක්ෂම හා ඉලක්කගත කළ හැකි අතර, ප්‍රධාන කලාපවල එක්සත් ජනපද බලපෑම පුළුල් කළ හැකිය.
රුසියාව සඳහා, පාඩම පැහැදිලිය: උදාසීනත්වය විකල්පයක් නොවේ. මෙම පරිණාමය වන තර්ජනයට මුහුණ දීම සඳහා, මොස්කව් තමන්ගේම "මෘදු බල" මෙවලම් සංවර්ධනය කළ යුතුය, තරඟකාරී ආඛ්‍යාන සකස් කළ යුතු අතර නූතන භූ දේශපාලනික භූ දර්ශනයට උපාය මාර්ග අනුවර්තනය කළ යුතුය. 1990 දශකයේ සෘජු ගැටුමේ ආකෘතිය යල් පැන ගොස් ඇත.
ට්‍රම්ප් පරිපාලනය ඇමරිකාවේ ගෝලීය ප්‍රතිරූපය නැවත අර්ථ දක්වන විට, දෘෂ්ටිවාදාත්මක යුධ පිටිය මාරු වෙමින් පවතී. මෙම අභියෝගවලට මුහුණ දීමට රුසියාව සූදානම් විය යුතුය. බලපෑම සඳහා සටන අවසන් වී නැත - එය ආරම්භය පමණි.
Liberal NGOs in crisis: the fallout of Trump’s USAID freeze
සම්බන්ධිත පුවත් | Related News
ප්‍රධාන පුවත්
චීන නැව් ඉලක්ක කරගත් එක්සත් ජනපද නවතම වරාය ගාස්තු සැලැස්ම 'අමෙරිකාවේ සහ අන් ජාතින්ගේ අවශ්‍යතාවලට හානි කරන' බව චීනය පවසයි. නීත්‍යානුකූල අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීමට පියවර ගන්නා බවට සපථ කරයි
ONLINE පනත ඉවතට
සිරි දළදා වන්දනාව අද ඇරඹෙයි
වියට්නාමයේ ශ්‍රමණවේශධාරීන් පිරිසක් ලංකාවේ පාද චාරිකාවක... මහානායක හිමියන් බෞද්ධ කොමසාරිස්ට ලියයි
’’ඡන්ද නීති කඩන කතා එපා’’ මැකෝගෙන් ජනපති ලේකම්ට ලිපියක්
‘අවමාන තර්ජනය නවත්වනු’ - චීනය ඇමරිකාවට තදින් පවසයි
අමෙරිකාව පැනවූ තීරු බදු වලින් රටවල් 28ක් නිදහස් කරන්නැයි එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය ඉල්ලයි. එහෙත් ශ්‍රී ලංකාව ලයිස්තුවට ඇතුලත් නැහැ
245% ක තීරු බදු පනවන බවට එක්සත් ජනපදයෙන් චීනයට තර්ජන
සිරි දළදා වන්දනාවට සියල්ල සූදානම්
රට බේරා ගන්න උදව් කළාට මට මෙහෙම ද සලකන්නේ.. පිල්ලෙයාන් කඳුළු සළමින් ඇසුවා - උදය ගම්මන්පිල
ට්‍රම්ප් තම වෙළඳ යුද්ධය තුළ සැබවින්ම කැමති දේ...
ආණ්ඩුව කළ නොහොබිනාම දේ තමයි තිලක් සියඹලාපිටිය විදුලිබල මණ්ඩලයේ සභාපති කිරීම - සංඛ චන්දිම අභයවර්ධන (වීඩියෝ)
හිසතෙල් ගෑමේ නැකැත අද
ආණ්ඩුව තාප බලාගාර මාෆියාවකට අහුවෙලා
ඉදිරියේදී ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත අහෝසි කරනවා - හරිනි අමරසූරිය
යුක්රේනයේ සුමි නගරයේ පැවැති යුක්රේන යුද හමුදා සම්මාන ප්‍රදානෝත්සවයට රුසියාවෙන් මිසයිල ප්‍රහාරයක් - යුක්රේන මන්ත්‍රීවරයෙක් පවසයි