එක්සත් ජනපද නිවාස හා නාගරික සංවර්ධන දෙපාර්තමේන්තුව (HUD) විසින් ඊයේ (17) නිකුත් කරන ලද වාර්තාවකට අනුව, අමෙරිකානු ඉතිහාස්ය තුළ වෙන කවරදාටත් වඩා බොහෝ ඇමරිකානුවන්ට නිවාස අහිමි වී ඇත. උද්ධමනය, නිවාස හිඟය සහ කෝවිඩ්-19 වසංගතය තුළ අනුගමනය කරන ලද නෙරපා හැරීමේ ආරක්ෂණ පියවරයන් ආපසු හැරවීමට කටයුතු නොකිරීම මෙම ඉහළ යාමට හේතු වී ඇතැයි ඒජන්සිය පෙන්වා දෙයි.

HUD කළ සංගනයට අනුව නිවාස නොමැති ඇමරිකානුවන්ගේ වාර්ෂික සංඛ්‍යාව 2023  ජනවාරි මාසයේදී 653,104 දක්වා වූ අගයකට ළඟා විය. එම අගය 2007 දී නිවාස නොමැති අය ගණනය කිරීම සඳහා ආයතනය එහි වත්මන් ක්‍රමය ආරම්භ කිරීමෙන් පසු වාර්තා වූ ඉහළම සංඛ්‍යාව වන්නේය. එම අගය පසුගිය වසරේ එම අගයට වඩා 12% ක වැඩිවීමක් පෙනුම් කරයි. ඒ අනුව නිවාස නොමැති පුද්ගලයින් 70,650 ක් අළුති එකතු වී හෝ නිවාස සතුව තිබී නිවාස අහිමි වීමෙන් නිවාස අහිමි පිරිසට එකතු වී තිබේ.

HUD ට අනුව,නිවාස කුලී වැඩිවීම් සහ කෝවිඩ් වසංගත සමයේ නිවාස කුලී පාලන වැඩසටහන් නිෂ්ක්‍රිය වීමත් සමඟ පළමු වරට නිවාස නොමැතිකම 25% කින් විශේෂයෙන් පෙර නොවූ විරූ වේගයකින් වැඩි විය. ඒ අතරම, නිවාස නොමැති ජනගහනයෙන් තුනෙන් එකක් (31%) ක්‍රමානුකූලව නවාතැන් අහිමි ජනතාව බවට පත්වෙමින් සිටින බව වාර්තා වේ.

අමෙරිකාවේ සියලුම ජන කොට්ඨාශයන් අතර දරුවන් සිටින පවුල් වල  නිවාස නොමැතිකම 15.5%කින් ඉහළ ගොස් ඇති අතර එම අගය 2023 දී මුළු නිවාස නොමැති ජනගහනයෙන් 28% ක් විය.

2022 දී කුලී නිවාස අසාමාන්‍ය ලෙස හිඟ වූ බව HUD ආයතනය පිළිගෙන ඇති අතර, වෙළඳපල “අභියෝග සහිත” ලෙස හඳුන්වමින් රජය විසින් අනුග්‍රහය දක්වන ඉදිකිරීම් වල සිදු වූ වර්ධනය ප්‍රශ්නය විසඳා ඇති බව අවධාරනය කළේය.

කෙසේ වෙතත් දැරිය හැකි මිලෙහි අර්බුදයක් පවතී. 2001 සහ 2022 අතර මධ්‍ය කුලී අගය 18.8% කින් ඉහළ ගිය අතර එම කාලය තුළ උද්ධමනය සඳහා සකස් කරන ලද මධ්‍ය ආදායම වැඩි වූයේ 4.3% කින් පමණි. මෙම වසර මුලදීMoody’s Analytics ආයතනය විසින් නිකුත් කරන ලද වාර්තාවකින් හෙළි වූයේ සාමාන්‍ය ආදායම් ලබන කුටුම්භ ඔවුන්ගේ ආදායමෙන් 30%කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් කුලී ලෙස ගෙවන බවයි.

ඒ අතරම, කම්කරු සංඛ්‍යාලේඛන කාර්යාංශයේ නවාතැන් දර්ශකයට අනුව අමෙරිකාවේ නිවාස මිල ගණන් අඛණ්ඩව වර්ධනය  පාරිභෝගික මිල දර්ශකය තුළ මාසික වැඩිවීමට බලපාන මූලික සාධකය  බවට පත්ව තිබේ.

විශේෂත්වය වන්නේ ව්‍යසනකාරී සංඛ්‍යා පැමිණෙන්නේ බිඩෙන් පරිපාලනය “නිවාස නැතිකම සීග්‍ර ලෙස ඉහළ යාම නැවැත්වූ” බව ප්‍රකාශ කිරීමෙන් වසරකට පසුව වීමය. 

"නිවාස දැරිය හැකි මිලකට හෝ අඩුම ආදායම් ලබන පුද්ගලයින්ට සැලකිය යුතු සහ තිරසාර ෆෙඩරල් ආයෝජනයක් නොමැතිව, මේ රටේ දැරිය හැකි නිවාස සහ නිවාස නොමැතිකම අර්බුද තවදුරටත් නරක අතට හැරෙනු ඇත" යනුවෙන් සිකුරාදා නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් Diane Yentel  නම් විශෙෂඥය පැවසීය.

HUD හි නිවාස නොමැතිකම ගණනය කිරීම, 2023 ජනවාරි මාසයේ එක් රාත්‍රියක දී, තාවකාලිකව හෝ දින නියමයක් නොමැතිව පවුලේ අය හෝ මිතුරන් සමඟ රැඳී සිටීම හෝ නවාතැන් ලෙස වර්ගීකරණය නොකළ පහසුකම් හෝ ස්ථිර නිවාසවලට මාරුවීමේ ක්‍රියාවලියේ යෙදී සිටින පුද්ගලයින් ඇතුළත් නොවන බව සංඛ්‍යා ලේඛන විශ්විෂඥයන් අවධාරණය කර ඇත.