ජාතික විද්වද් භික්ෂු සංසදය ප්‍රමුඛ ජාතික සංවිධාන විසින් සම්පාදනය කළ  60 වැදෑරුම් සමාජ සම්මුතිය 'අනාගත ආණ්ඩුවක ප්‍රමුඛතා න්‍යායපත්‍රය' ජනගත කිරීම සහ සියලුම ජනාධිපති අපේක්ෂකයන්ට ඉදිරිපත් කිරීමේ අවස්ථාව 13 වනදා කොළඹ ජාතික පුස්තකාල ප්‍රලේඛන සේවා මණ්ඩල ශාලාවේ දී සිදු විය.

මෙම අවස්ථාව සඳහා කැලණිය විශ්ව විද්‍යාලයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ මහාචාර්ය පූජ්‍ය ඉඳුරාගාරේ ධම්මරතන හිමිපාණන් ගේ ප්‍රධානත්වයෙන් පැවැති අතර හිටපු අගවිනිසුරු සරත් නන්ද සිල්වා මහතා ප්‍රධාන ආරාධිත දෙසුම පවත්වනු ලැබීය.

මහාචාර්ය පූජ්‍ය මාදුරුඔයේ ධම්මිසර හිමිගේ මෙහෙයවීමෙන් පැවැති මෙම අවස්ථාවට රාජකීය පණ්ඩිත පූජ්‍ය චන්ද්‍ර විමල හිමියන්, විශ්‍රාමික ලුතිතන් ජෙනරාල් ජගත් ඩයස්, ජ්‍යෙෂ්ඨ නීතිඥ කල්‍යානන්ද තිරාණගම, දේශහිතෛෂී ජාතික ව්‍යාපාරයේ මහ ලේකම් වෛද්‍ය වසන්ත බණ්ඩාර, ගෝලීය ශ්‍රී ලාංකික සංසදයේ විධායක ලේකම් යසස් ධර්මදාස,මවුබිම ලංකා පදනමේ සභාපති ආරියශීලි වික්‍රමනායක, වෘත්තිකයන්ගේ ජාතික පෙරමුණේ සභාපති ඉංජිනේරු කපිල පෙරේරා, දේශප්‍රේමී ජාතික පෙරමුණේ මධ්‍යම මණ්ඩල සභික නීතිඥ නුවන් බැල්ලන්තුඩාව, ලක්මව දියණියෝ සංවිධානයේ සභාපතිනී ප්‍රියංගා කොතලාවල, නීතිඥ මධුමාලි අල්විස්, ශ්‍රී ලංකන් ගුවන්සේවා සමාගමේ ශ්‍රී ලංකා නිදහස් වෘත්තීය සමිතියේ සභාපති ජනක විජයපතිරත්න,විශේෂඥ වෛද්‍ය අනුලා විජේසුන්දර, ප්‍රවීන පර්යේෂණ මාධ්‍යවේදිනී ශෙනාලි වඩුගේ, යන මහත්ම මහත්මීහු  මෙම අවස්ථාවට සහභාගි වූහ.

එහිදී  මහාචාර්ය පූජ්‍ය ඉඳුරාගාරේ ධම්මරතන හිමියෝ සඳහන්කර සිටියේ මෙම 60 වැදෑරුම් සමාජ සම්මුතිය එළිදැක්වීම සිදුවන්නේ අහම්බයක් ලෙස නොව ජනතාවගේ බලාපොරොත්තුවක් හා අපේක්ෂාවක් ලෙසින් බවයි.

රටේ සාමාන්‍ය ජනතාවගේ අපේක්ෂාව මෙලෙස ජාතික සංවිධාන තුළට කාන්දු වී ජාතික සංවිධාන විසින් එය ඔපමට්ටම් කර ප්‍රකාශයට පත්කරන බවත්, සෑම ජනාධිපති අපේක්ෂකයකුම මෙම ප්‍රකාශනය ඉදිරිපත් කරන බවත් උන්වහන්සේ මෙහිදී පැවසූහ.

අද වන විට මේ රට රෝගී වූ දේශයක් බවට පත්ව ඇති බවද, විවිධ දොස්තරලා සහ වෙද මහත්වරු මෙන්ම වෙද හාමිනේලා ද විවිධ බෙහෙත් වට්ටෝරු රැගෙන කාලයෙන් කාලයට පැමිණිය ද රෝගී වූ දේශය සුවපත් කිරීම සඳහා ඔවුන් කිසිවෙකුට නොහැකි වූ බවද පූජ්‍ය ඉඳුරාගාරේ ධම්මරතන හිමියෝ මෙහිදී පෙන්වා දෙන ලදී.

ජාතික දේහය එම බෙහෙත් වට්ටෝරුවලට තවදුරටත් ක්‍රියාත්මක නොවන තැනට පැමිණ ඇති මොහොතක විදේශීය බෙහෙත් වට්ටෝරු විශාල ප්‍රමාණයක් මේ වන විට පාවිච්චි කරමින් සිටින බවද පැවසූ උන්වහන්සේ, රෝගීවූ ජනතාව ලෙස අපට ගැළපෙන බෙහෙත් වට්ටෝරුව කුමක්දැයි තීරණය කිරීමට මෙරට ජනතාවට සිදුව ඇති බවද සඳහන් කළහ.

රේනුකානේ මහනායක හිමියන් මෙන්ම ආනන්ද මෛත්‍රී මහනායක හිමියන් වැඩ සිටි කාලයේ පටන්ම මෙරට නායකයන්ට මේ වෙනුවෙන් ගත යුතු පියවර පිළිබද යෝජනා ඉදිපත් කළ ද, එම යෝජනා ඉටුවීමට ආසන්න අවස්ථාවට එළඹුනු විටදී එය වැළැක්වූ කුප්‍රකට ඉතිහාසයක් මෙරට තුළ ඇති බවත්, එනිසා නිවැරදි ඉලක්කය කරා රට ගෙනයාමට නොහැකි වූ බවත් උන්වහන්සේ මෙහිදී පෙන්වාදෙන ලදී.

මෙවර මෙම යෝජනාවලිය පැමිණෙන්නේ 60 වැදෑරුම් යොජනාවලියක් ලෙසින් බවත් පවසන උන්වහන්සේ, ලෝක දේශපාලන උණුසුම තුළ මෙරටට විවිධ ආක්‍රමණ දියත්වීමට හැකි අසන්න තත්ත්වයක් නිර්මාණය වී ඇති බවද සඳහන් කළහ.

රට පිළිබඳව සැබෑ චිත්‍රය විග්‍රහකරගත යුතුව ඇත්තේ ලෝක සිතියම දිගහැර බලා මිස රට දෙස පමණක් බලාසිට නොවන බවද, ලෝක දේශපාලනයේ දේශීය වසංගතය අනිවාර්යෙන්ම ඒ සඳහා හැදෑරීම කාලීන අවශ්‍යතාවක් බවද පූජ්‍ය ඉඳුරාගාරේ ධම්මරතන හිමියෝ මෙහිදී පෙන්වා දෙන ලදී.

රටක් ලෙස අප සිංගප්පූරුව, ඇමරිකාව, එංගලන්තය වැනි රටවල් මෙන් වීමට වෑයම් කළා මිස දකුණු ආසියාවේ සතුටින්ම සිටින මෙන්ම ස්වාභාවික සම්පත්වලින් අනූන  දියුණු ජනතාවක් වෙසෙන භූතානය වැනි රටවල් පිළිබඳව හැදෑරීමට උත්සාහ නොකළ බවත්, භූතානයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිර්මාණය කරන ලද්දේ ද ශ්‍රී ලංකිකයකු වූ අනගාරික ධර්මපාල තුමන් බවත්, අද වන විට භූතානය සතුට ධනය කරගත් විශිෂ්ට රටක් බවට පත්ව ඇති බවත් මෙහිදී තවදුරටත් පෙන්වා දෙන ලදී.

ආරාධිත දෙසුම පවත්වමින් හිටපු අගවිනිසුරු සරත් නන්ද සිල්වා මහතා ප්‍රකාශ කර සිටියේ ජාතික විද්වද් භික්ෂු සංසදය ඉදිරිපත් කළ 60 වැදෑරුම් සමාජ සම්මුතිය  ඉතා විශිෂ්ඨ ලියවිල්ලක් බවයි. ඒ අනුව  ජනාධිපති අපේක්ෂකයන්ට මෙම ලියවිල්ල පාදක කරගෙන තමන්ගේ අපේක්ෂිත ඉලක්ක සකස් කර ගැනීමට අවස්ථාව තිබෙන බව අවධාරණය කළේය. අපේ රටේ ජනාධිපති තනතුරට පත්වන සෑම අයෙකුම වංගු ගසා තම පටු අභිමතාර්ත ඉටු කරගැනිමට කටයුතු කිරීමේ තත්වයක් උද්ගතව තිබෙන බවද ඒ මහතා පෙන්වා දුන්නේය. ඔවුන් මෙලෙස ක්‍රියාත්මක වන්නේ තමන් තුළ වන මානය නිසා බව පැවසූ එතුමා පෙන්වා අප රටේ බිහිවූ විශිෂ්ඨතම රාජ්‍ය නායිකාව වන බණ්ඩාරනායක මැතිණිය මෙම මානය බිඳ ගත් නායිකාවක් බවත් ඒ නිසාම අප රට ජයග්‍රහණයේ දිශාවට මෙහෙයවීමට එතුමියට හැකියාව ලැබුණු බවත් අවධාරණය කළාය. මෙම හැට වැදෑරුම් සමාජ සම්මුතිය මගින් අපේ රටට විපත් ගෙන දුන් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීමට ප්‍රතිපාදන ගෙන හැර දක්වන බවද ඒ මහතා අවධාරණය කළේය.

විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය ගෙන ආ ජේ ආර් ජයවර්ධන 1966 වර්ෂයේ පටන් ජනප්‍රිය තීන්දු නොගැනීමට හැකි ආකාරයට බලය පැවරෙන ජනාධිපති තනතුරක අවශ්‍යයතාවය අවධාරණය කර බව පෙන්වා දුන්නේය. ජනහිතකාමී තීන්දු නොගන සිටීමට කෙනෙකුට බලය පවරා අත්තෝනමතික තීන්දු ගැනීමට කෙනෙකුට ඉඩකඩ සැලසීමට ජනතාවට කිසිදු අවශ්‍යතාවයක් නැති බවද ඒ මහතා අවධාරණය කළේය. ඒ නිසා විධායක ජනාධිපති ධූරය අහෝසි කළ යුතු බව ඒ මහතා දැඩිව අවධාරණය කළේය. පාර්ලිමේන්තුව දුර්වල කර අත්තෝනමතිකව බලය භාවිත කළ ජේ ආර් ජයවර්ධන මහතා පළාත් සභා ක්‍රමය අපගේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට ආදේශ කළ බවත් ඒ මහතා පෙන්වා දුන්නේය. ඒ අනුව පවතින පළාත් සභා වෙනුවට දිස්ත්‍රික්කය නියෝජනය කරන පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයාට පළාත් සභාව වෙනුවෙන් පැන නගින අවශ්‍යතාන් ආවරණය කළ හැකි බවද ඒ මහතා පෙන්වා දුන්නේය. විධායක ජනාධිපතික්‍රමයේ ඇති දුර්වලතාවය නිසාම ජනතාව විසින් ප්‍රතික්ෂේප කළ වර්තමාන ජනාධිපතිවරයා අද අධිකරණයට අපහාස කිරීමට පවා පෙළඹී සිටින බවද  සරත් නන්ද සිල්වා මහතා මෙහිදී වැඩිදුරටත් පවසා සිටියේය.

ඒ අනුව මෙම  60 වැදෑරුම් සමාජ සම්මුතිය ක්‍රියාවට නැගීමට පත්වන ඕනෑම ජනාධිපතිවරයෙකුට අපි කොන්දේසි පැමිණ විය යුතු බවද ඒ මහතා අවධාරණය කළේය.

මෙම අවස්ථාවට එක්වෙමින් විශ්‍රාමික ලුතිනන් ජෙනරාල් ජගත් ඩයස් මහතා පවසා සිටියේ කලාපීය හා ගෝලීය වශයෙන් අර්බුද ගණනාවක් මතුවෙමින් පවතින පසුබිමක, රටේ ජාතික දේහය ප්‍රතිශක්තිය හීන වී දුර්වල මට්ටමක පැවතීම මත රටට ඕනෑම තර්ජනයක් එල්ලවීමේ හැකියාව පවතින බවයි.

රට ගොඩ ගැනීමට නොයෙක් බටහිර වෙද වට්ටෝරු යෝජනා කළ ද රට ගොඩගත හැක්කේ දේශීය වට්ටෝරුවකින් පමණක් බවද ඒ මහතා මෙහිදී පැවසීය. ඒ අනුව ජාතික විද්වද් භික්ෂු සංසදය ප්‍රමුඛ ජාතික සංවිධාන ඉදිරිඅපත් කළ මෙම 60 වැදෑරුම් සමාජ සම්මුතිය පිළිබඳව දැනුවත්ව තමාගේ ජනාධිපතිවරණ කටයුතු මෙහෙයවනවාද එසේ නැතහොත් වෙනත් බලවේගයක න්‍යාය පත්‍රයක් මත මෙහෙයවෙනවාද යන වග රටට දැන්විය යුතු බව ඒ මහතා අවධාරණය කළේය.

මෙහිදී ජ්‍යෙෂ්ඨ නීතිඥ කල්‍යානන්ද තිරානගම මහතා පැවසුවේ ජනාධිපති අපේක්ෂකයන් වන සජිත් ප්‍රේමදාස මහතා සහ අනුර කුමාර දිසානායක මහතා යාපනයට ගොස් සුළු ජාතික ඡන්ද ලබාගැනීමේ අටියෙන් 13 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය සම්පූර්ණයෙන් ක්‍රියාත්මක කිරීමට පොරොන්දු දී ඇති බවත්, එයින් රටට වන විනාශය පිලිබඳව ඔවුන් කිසිඳු තැකීමක් නොකරන බවත්ය.

1988 වසරේ මාස 6ක් ඇතුළත විනාශකාරී සංශෝධන 3ක් ගෙන ඒමට රණසිංහ ප්‍රේමදාස මහතා කටයුතු කළ බවද, එමගින් 14 වැනි සංශෝධන ක්‍රියාත්මක කරමින් එවකට පාර්ලිමේන්තුවේ සිටි මන්ත්‍රීවරුන් ප්‍රමාණය 196 සිට 225 දක්වා 29කින් ඉහළ දැමූ බවද, එය සිදුකරන ලද්දේ සුළු ජාතික ඡන්ද ගොඩ වැඩිකර ගැනීමට බවද තිරාණගම මහතා මෙහිදී පෙන්වා දෙන ලදී.

එසේම ජාතික ලැයිස්තුව ගෙන ආ බවත්, තිදෙනෙකුට ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමේ හැකියාව ජනතාවට ලබාදී අවුල් සහගත තත්ත්වයක් නිර්මාණය කළ බවත් පවසන ඒ මහතා, 1988 ජනාධිපතිවරණයේ දී 15 වැනි සංශෝධනය හා 16 වැනි සංශෝධනය එකම දිනක් තුළ සිදුකර ආසනයක නියෝජනයක් ලබාගැනීම සඳහා වූ 12.5%ක ඡන්ද ප්‍රතිශතය 5% දක්වා අඩු කළ බවත්, 16 වැනි සංශෝධනය හරහා  දෙමළ භාෂාව රාජ්‍ය භාෂාව බවට පත්කළ බවත් එමගින් සුළු ජාතික පක්ෂ වලට හොඳ ඉල්ලමක් පෑදුන බවත් පෙන්වාදෙන ලදී. 

2019 දී දෙමළ ඡන්ද ලබාදීමට නම් ඉල්ලීම් 13ක් ඉටුකළ යුතු බවට පුවත්පත් දැන්වීමක් පවා දෙමළ පක්ෂ පළ කළ බවද, එයට එකඟවීම නිසා සජිත් ප්‍රේමදාස මහතාට උතුරු හා නැගෙනහිර 88%ක් දෙමළ ඡන්ද ලැබෙද්දී ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතාට ලැබුනේ ඡන්ද 7%ක පමණ ප්‍රතිශතයක් පමණක්  බවද පෙන්වාදුන් ඒ මහතා, මෙම ජනාධිපතිවරණයේ දී ද මෙවැනි ගිවිසුම් ක්‍රියාත්මක විය හැකි බවද අවධාරණය කළේය.

මෙම අවස්ථාවට සහභාගි වූ දේශහිතෛෂී ජාතික ව්‍යාපාරයේ මහලේකම් වෛද්‍ය වසන්ත බණ්ඩාර මහතා සඳහන්කර සිටියේ මෙම  60 වැදෑරුම් සම්මුතිය නිර්මාණය කරන ලද්දේ මීට පෙර නිකුත් කළ මහජන කොමිෂන් සභා වාර්තා 5ක් පදනම් කරගෙන බවයි.

කිසිඳු අපේක්ෂකයකු මේ මොහොතේ රටේ සිදුවෙමින් පවතින දේ පිළිබඳව කිසිවක් කතා නොකර බවත්, රණවිරුවන් පාවාදෙන බෙදුම්වාදී මාර්ග සිතියමේ ප්‍රධාන සැතපුම් කණුවක් වන සත්‍ය සෙවිමේ කොමිසම පනත ගෙනවිත් එය සංශෝධනය කරන බව පවසා කාරක සභා අවස්ථාවේ දී වචන හරඹයක් පමණක් සිදුකර ඇති බවත්, පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්වද මෙහිදී ගොනාට අන්දවා ඇති බවත් ඒ මහතා පැවසීය.

13 වැනි සංශෝධන බලාත්මක කිරීමෙන් රටට සිදුවන හානිය, ආර්ථික පරිවර්තන පනත නමින් ගෙනවිත් ඇති පනතෙන් සිදුවන හානිය වැනි රටට විනාශය ගෙන එන පනත් මගින් සිදුවන හානිය ගැන කිසිඳු අපේක්ෂකයකු කිසිවක් කතා නොකරන බවත් පවසන වසන්ත බන්ඩාර මහතා, සෝෆා හා එට්කා වැනි ගිවිසුම් හරහා රටට එල්ලවන ඉන්දු - අමෙරිකා ආක්‍රමණකාරී තර්ජනය ගැන පමණක් නොව ජනාධිපතිවරණ අපේක්ෂකයන් බලයට පත්වූ පසු කරන්නේ මොනවාදැයි යන්න පවා කිසිවක් පවසා නැති බවද සඳහන් කරයි.

විදේශ විනිමය පනත හා මහ බැංකු පනත සංශෝධනය නොකර රටේ මෙම අර්බුදය අවසන් කිරීමට නොහැකි බවද වසන්ත බණ්ඩාර මහතා මෙහිදී අවධාරණය කළේය.

ජාත්‍යන්තර පීඩනයට මුහුණ දෙන්නේ කෙසේ ද, රටේ ආර්ථිකය ගොඩනගන්නේ කෙසේ ද, රටේ කර්මාන්ත පද්ධතිය ගොඩදමන්නේ කෙසේ ද සහ ජාතික ආරක්ෂව සහ සභ්‍යත්ව රාජ්‍යක් නිර්මාණය කිරීම පිළිබඳව ද කිසිඳු අපේක්ෂකයකු කිසිවක් පවසා නොමැති බවද ඒ මහතා මෙහිදී වැඩිදුරටත් පැවසීය.

ගෝලීය ශ්‍රී ලාංකික සංසදයේ විධායක ලේකම් යසස් ධර්මදාස මහතා මෙහිදී පවසා සිටියේ අරගලය කාල සීමාවේ දී රට අකර්මන්‍ය වීමට ප්‍රධාන වශයෙන් බලපාන ලද්දේ රටේ ආරක්ෂාව බිඳවැටීම බවත්, හමුදා ප්‍රධානීන්ගේ අත අඹරා යුද අපරාධ චෝදනා පෙන්වා මෙරට අමෙරිකානු තානාපතිනි ජූලි චන්ග් විසින් අරගලය තුළදී ඔවුන්ව අකර්මන්‍ය කළ බවත් ය.

ජාතික ආර්ෂාව සහ රටේ ඒකීය භාවය ආරක්ෂා කළ වීරෝධාර රණවිරුවන් ආරක්ෂා කරගැනීමේ වගකීම මෙම 60 වැදෑරුම් සම්මුතිය තුළ ඇති බවත්, හිටපු ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතාට ද මෙවැනි යෝජනා ලබාදුන්න ද ඔහු සමග සම්මුතියක් ඇති කර ගැනීමට නොහැකි වූ බවත්, ඔහුට එදා දුන් 'ඕපන් චෙක්' එක මෙවර කිසිඳු අපේක්ෂකයකුට ලබා නොදෙන බවත්  යසස් ධර්මදාස මහතා මෙහිදී පැවසීය.

වෘත්තිකයන්ගේ ජාතික පෙරමුණේ සභාපති ඉංජිනේරු කපිල පෙරේරා, දේශප්‍රේමී ජාතික පෙරමුණේ මධ්‍යම මණ්ඩල සභික නීතිඥ නුවන් බැල්ලන්තුඩාව,  ශ්‍රී ලංකන් ගුවන්සේවා සමාගමේ ශ්‍රී ලංකා නිදහස් වෘත්තීය සමිතියේ සභාපති ජනක විජයපතිරත්න යන මහත්වරුන් ද  60 වැදෑරුම් සමාජ සම්මුතිය ජනගත කිරීමේ මෙම අවස්ථාවට එක්වෙමින් කරුණු දැක්වීම් සිදු කළහ.